Bimatall plastinka

Temperaturani ulashda bimetall plastinkadan foydalanish mumkin. Bunday plastinka ikki metalldan, masalan, temir polosasi va unga parchinlab yopishtirilgan rux polosasidan tashkil topgan. Temir va rux birday kengaymaydi. Masalan, 1 m temir simni 100 gradusgacha qizdirganda 1 mm ga, 1 m rux sim esa 3 mm ga uzayadi. Shu sababli, agar bimetall plastinka qizdirilsa, u temir tomonga egila boshlaydi.

Endi bir nechta amaliy maslahatlar beraylik. Qalinligi 5 mm, uzunligi 15 – 20 sm va kengligi 1 sm bo’lgan temir va rux nusxalar oling. Har bir 1,5 –2 sm dan keyin ularni parchin mix bilan biriktiring. Bimetall plastinkaning bir uchini qisqichga qising va uni gaz ustida qizdiring. Plastinka egiladi.Keyin shunday plastinka asosida termometr yasashga kirishing.

Avogadro Qonuni va soni

Italyan fizigi va ximigi Amedeo Avogadro (1776-1856) Turin shahrida tug’ilgan. U yuridik ma’lumot oldi. Biroq tabiiy fanlarga qiziqishi va moyilligi uni fizika va matematikani mustaqil o’rganishga undadi. 1806 yildan u Turindagi universitet litseyida fizikadan dars bera boshladi. 1830 yilda esa Turin universitetining matematik fizikadan professori bo’ldi.

Atom yadrosi

Atom yadrosining ichiga nazar solishga imkon bergan kashfiyotlar zanjiri bitta satrga yozilganda, shunday ko’rinishiga ega bo’ladi: atom→elektron→atom yadrosi→yadro ichidagi zarralar. Oxirgi qadamlar radioaktivlik kashf qilingandan keyin, fiziklar moddaning a-zarraning yoki geliy yadrosining ichiga kirib borishi uchun ajoyib asbobga ega bo’lganlaridan so’ng qo’yildi (Alfa-yemirilish).

Diffuziya

Diffuziya-turli xil atomlar yoki molekulalar bir jinsli bo’lmagan konsentratsiyasining o’z-o’zidan baravarlashishi. Agar idishga turli gazlar porsiyalarini kiritsak, birmuncha vaqt o’taganda so’ng barcha gazlar bir tekis aralashadi: idishning hajmi birligida har bir xil molekulalar soni o’zgarmay qoladi, konsentratsiya barvarlashadi.

yosh-fizik. uz